Dizi uçar gider, müziği kalır

Son yıllarda severek izlediğimiz dizilerin ve filmlerin müzikleri, en az kendileri kadar ilgi görüyor. Aslında bu, dizilere has birşey değil. Tarihimizde müzikleri unutulamayan bir sürü film var. Ekonomik olarak zor günler geçiren müzik yapımcıları, bu durumdan çok menmun. Biraz da olsa nefes almak için sevilen dizilerin müziklerini albüm haline getiriyorlar. Biraz geriye gidersek toplumsal hafızamızdaki en güzel film karelerinden birine ulaşırız. ‘Selvi Boylum Al Yazmalım’da Türkan Şoray’ın iç sesi konuşur: “Sevgi nedir? Sevgi emektir…” Atıf Yılmaz’ın 1977 yılında Cengiz Aytmatov’un romanından uyarlayarak beyazperdeye taşıdığı ‘Selvi Boylum Al Yazmalım’, en az görüntüleri, diyalogları kadar, Cahit Berkay imzalı müzikleriyle de kazındı belleğimize. Yine Türkan Şoray ve Kadir İnanır’ın başrolünü paylaştığı 1970 yapımı ‘Dönüş’ filmindeki Seha Okuş’un ‘Hasretinle Yandı Gönlüm’ü unutmamak gerekir.
Türk sinemasında 70’li yıllar boyunca pek çok yönetmenin, filmlerinde müziği, ‘anlamı taşıyan, izleyiciye vermek istediği duyguyu doğrudan hissettiren’ bir biçimde kullandığını gözlemleyebiliriz. Örneğin Yılmaz Güney, ‘Arkadaş’ filminde Şanar Yurdatapan ve Atilla Özdemiroğlu’nun bestelediği ‘Arkadaş’ı kullanırken doğrudan, anlamı müzikle ifade etmekteydi.
Kimi zaman ise anlamı daha dolaylı biçimde ifade eden ama mekan ve görüntülerle bütünleşen bir müzik kullanımına rastlıyoruz sinemamızda. ‘Eşkıya’nın ‘tüm zamanların en çok satan film müziği’ olarak Erkan Oğur’un imzasını taşıyan müzikleri bu kategoride değerlendirilebilir belki.

***
Diziler unutuluyor; ama müzikleri asla

Bugün film endüstrisini yeni yüzlerle ve oluşturduğu yeni piyasayla besleyen dizi endüstrisi de, dizi müzikleri aracılığıyla yine toplumsal belleğimize şarkılar kaydetmekte. Başarılı olan dizi müzikleri, bazen dizide olup bitenin önüne geçiyor. Örneğin Nail Yurtsever imzalı ‘Ihlamurlar Altında’nın müziklerinden oluşan albüm satış rekorları kırıyor, ‘Hatırla Sevgili’ dizisinin müzikleri ‘en çok satan’ albümlerin arasında yer alıyor. Dizi müzikleri için özel kategoriler bile var artık yarışmalarda. Örneğin Gökhan Kırdar’ın Beyaz İnci yarışmasında ‘Yabancı Damat’la ‘en iyi dizi müziği’ ödülünü aldığını görüyoruz. Unutulmaz dizi müzikleri deyince benim aklıma İncesaz ve Cengiz Onural imzalı ‘İkinci Bahar’ dizisinin müzikleri geliyor hemen. Ya da Çağan Irmak’ın kendi sevdiği müziklerle bezediği ‘Asmalı Konak’. Yurtdışında dizi müziği fenomeni ne alemde, diyecek olursak ‘Sex and the City’de müzikleri kullanılan Arjantinli grup Gotan Project’i, hatta daha gerilere gidecek olursak 1968’de BBC’de yayınlanan ‘Light Flight’ dizisinin aynı isimli jenerik şarkısını yaparak bir yıl kadar listelerde bir numara kalan Pentangle’ı hatırlayabiliriz. Dizide ne olup bittiğini hatırlayan pek yok bugün. Oysa şarkı, Pentangle dağıldıktan yıllar sonra bile hâlâ yaşı tutan herkesin hatırında.
Her gün yüzlerce yeni şarkının piyasada dinleyicisini aradığı, bir şarkıyı kaç kez duyacağımıza medyanın karar verdiği şu günlerde, dizi müzikleri bir şarkıyı sevip, hatırlayabilmek için gereken tekrar sayısını da ortaya çıkartıyor kendiliğinden. Bir sinema filmi izlerken ancak bir-iki kez duyma şansınız var şarkısını, müziğini. Oysa diziler bir şarkıyı her hafta yeniden duyma ve tiryakisi olma fırsatını veriyor müzik yorgunu dinleyiciye. Dolayısıyla, iyi yapılmış, kaliteli dizi müzikleri, müzikal data fazlalığı içerisinde olumlu bir estetik elek işlevi görüyor. Duydukça daha çok sevilen şarkılar toplumsal bellekte dizi bitse de yerlerini korurken, kimisi tüm tekrarlara rağmen hikayesiyle birlikte unutuluyor.
Peki ya eski Türk filmlerine duyduğumuz nostaljiyi nasıl dindireceğiz şimdi? Şarkılarıyla, hatta replikleriyle kurduğumuz duygusal bağı canlı tutmanın bir yolu var mı bilgi çağında? Neyse ki evet, bir pazar öğleden sonrasında Belkıs Özener’den Tamba Tumba’yı ya da Boş Çerçeve’yi dinleyerek bir Türkan Şoray kahkahası ya da Hülya Koçyiğit hıçkırığıyla buluşabilirsiniz hatıralarınızda. Ya da iyisi mi yine Kalan Müzik’ten çıkan ‘Yeşilçam Şarkıları’ albüm serisini oturup baştan sona bir dinleyin. Belleğinizin hangi unutulmuş siyah-beyaz karesiyle karşılaşacağınız size bile sürpriz olsun. Unutmadan Gökhan Kırdar imzası taşıyan, hem dizi hem de film olarak Kurtlar Vadisi’nin müzikleri de çok başarılı.


Cahit Berkay: Selvi Boylum Al Yazmalım’da Samet’e mandolinle ‘Karşı Tepe’ türküsünü çalmayı öğreten Ahmet Mekin karakteri, Berkay’ın kendi geçmişinden izler taşır belki de. Müziğe ilkokulda mandolin çalarak başlayan Cahit Berkay, 1967’de Moğollar adlı Türkçe rock grubunun kurucularından oldu. Gitar, bağlama, cura ve yaylı tanbur çalan sanatçı, 1974’te sinema filmleri için müzik yapmaya başladı. 2005 itibarıyla 149 uzun metrajlı film, 58 dizi ve çok sayıda reklam müziği yaptı. Türkiye’de üç kez Antalya Altın Portakal Film Festivali ödülü kazandı. Çeşitli Akdeniz ülkeleri film festivallerinde kazandığı En İyi Film Müziği ödülleri bulunuyor. Yaptığı film müzikleri arasında “Fırat’ın Cinleri” (1978 ) , “Kırık Bir Aşk Hikayesi” (1982), “Çiçek Abbas” (1982) “Gizli Yüz” (1991-Altın Portakal) sayılabilir. Sanatçının film müziklerinden oluşan 3 albümü bulunuyor.
Kıraç: Bugün dizi müziklerinin çoğunda imzasına rastladığımız Kıraç, 2002 yılında Zerda dizisinin müziklerini yaparak ‘dizi müziği’ kariyerine başladı. 2003 yılında Zerda için yaptığı müziklerden oluşan albüm piyasaya çıktı. Zerda’nın ardından “Bir İstanbul Masalı” dizisinin müzikleri geldi. Bunu Aliye, Yağmur Zamanı, Gözyaşı Çetesi dizilerinin müzikleri takip etti. Gösterimi devam eden “Binbir Gece” ve “Beyaz Gelincik” adlı dizilerin de müzikleri Kıraç’a ait.
FULYA ÖZLEM